Delimično lišenje roditeljskog prava
Roditelj koji nesavesno vrši prava i dužnosti iz sadržine roditeljskog prava može biti delimično lišen roditeljskog prava. Lišenje roditeljskog prava sprovodi se u postupku lišenja roditeljskog prava pred sudom. Pravila i postupak lišenja roditeljskog prava uređen je Porodičnim zakonom i Zakonom o parničnom postupku.
U kojim slučajevima roditelj može biti delimično lišen roditeljskog prava?
Delimično lišenje roditeljskog prava predstavlja manji stepen porodičnopravne zaštite deteta od potpunog lišenja roditeljskog prava, jer se ovde radi o nesavesnom vršenju prava i dužnosti za razliku od grubog zanemarivanja koje za posledicu ima potpuno lišenje roditeljskog prava. Sud u svakom pojedinačnom slučaju odlučuje da li se radi o nasavesnom vršenju prava i dužnosti ili ne.
Pravne posledice lišavanja roditeljskog prava
Roditelju se sudskom odlukom mogu oduzeti jedno ili više roditeljskih prava ili dužnosti, ali ne i dužnost izdržavanja. Svakako roditelju se ne oduzimaju nikada sva prava jer bi to tada predstavljalo potpuno lišenje. Sudska odluka o delimičnom lišenju roditeljskog prava upisuje se u matičnu knjigu rođenih.
Porodični zakon razlikuje:
1. Delimično lišenje roditeljskog prava roditelja koji ne vrši roditeljsko pravo, kada se prema ovom roditelju može upotrebiti sankcija lišenja prava na održavanje ličnih odnosa sa detetom i prava da odlučuje o pitanjima koja bitno utiču na život deteta.
2. Delimično lišenje roditeljskog prava roditelja koji vrši roditeljsko pravo, kada roditelj može biti lišen prava i dužnosti na čuvanje, podizanje, obrazovanje i zastupanje deteta kao i na upravljanje i raspolaganje imovinom deteta.
Kada je jedan roditelj delimično lišen roditeljskog prava on nastavlja da vrši roditeljsko pravo u onom delu koga nije lišen zajedno sa drugim roditeljem, za razliku od potpunog lišenja roditeljskog prava.
U situaciji kada su oba roditelja delimično lišena roditeljskog prava ali u pogledu istih prava i dužnosti, maloletnom detetu se mora odrediti privremeni staratelj a po potrebi zbrinuti u drugoj hraniteljskog porodici ili socijalnoj ustanovi.
Roditeljsko pravo može se takođe odlukom suda u posebnom parničnom postupku, po prestanku razloga lišenja, vratiti roditelju.
